کتایون ریاحی در فیلم «شام آخر» نقش زنی رنج‌کشیده را بازی کرد که در تمام طول زندگی نتوانسته بود معنای واقعی عشق را درک کند و حالا در میانسالی در جایگاه یک مادر، با عشقی نامتعارف مواجه می‌شد.
به گزارش فیلم‌نیوز، «شام آخر» سال 1380 درحالی ساخته شد که هنوز سینمای ایران از فضای بسته دهه هفتاد خارج نشده بود. به همین جهت اثری ساختارشکن در کارنامه فریدون جیرانی به حساب می‌آمد. جیرانی با این فیلم الگوی مادر را در سینمای ایران تغییر داد. کتایون ریاحی که از اواسط دهه شصت به عنوان بازیگر سینما و تلویزیون معرفی شده بود با بازی در این نقش، یکی از مهمترین اتفاق‌های کارنامه‌اش را رقم زد.
ویژگی نقش: تمرکز اصلی فیلم روی زنی به نام میهن مشرقی بود؛ زنی که با وجود استعداد بالا و جایگاه بسیار مهمش به عنوان یک استاد دانشگاه، کماکان تحت سلطه همسرش قرار داشت و در طول بیست‌وشش سال زندگی مشترک، هیچ‌وقت طعم عشق را نچشیده بود. درحالیکه دخترش به سن جوانی رسیده بود، خودش در مواجهه با عشق خالصانه یک جوان دانشجو قرار می‌گرفت و باید بین آرزوهای خودش و دخترش دست به انتخاب می‌زد.
ویژگی بازی: کتایون ریاحی در این فیلم با چند چالش مهم روبه‌رو بود. او همزمان باید چندین حس متفاوت را به نمایش می‌گذاشت. از یک طرف در جایگاه استاد دانشگاهی ظاهر شده بود که مدام به خاطر رفتار همسرش شرمنده می‌شد و از طرف دیگر به عنوان یک مادر، باید هوای دخترش را می‌داشت و علاوه بر اینها، نقش معشوق پسری بیست سال کوچکتر از خودش را با ظرافت ویژه اجرا می‌کرد. او به درستی توانست توازنی دقیق میان این موقعیت‌ها ایجاد کند. هرچه از ابتدا به سمت میانه داستان پیش می‌رفتیم، شاهد بروز احساسات عاشقانه بیشتری در چهره و رفتارش بودیم. جذابیت نقش وقتی به اوج خودش می‌رسید که بالاخره قدرت و جسارت این را پیدا می‌کرد که مقابل همه بایستد و به قیمت اخراج از دانشگاه و از دست دادن دخترش، به ازدواج با شاگردش پاسخ مثبت می‌داد.
افتخارات: ریاحی برای بازی در این نقش، نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از جشنواره بیستم فیلم فجر شد و جایزه بهترین بازیگر زن را از جشنواره بین‌المللی فیلم قاهره گرفت.
