آیین جشن زادروز مسعود کیمیایی شامگاه چهارشنبه ۹ مردادماه با حضور جمعی از پیشکسوتان، بازیگران، مدیران، هنرجویان و دوستداران این کارگردان در سینمافردوس موزه برپا شد.
در ابتدای این مراسم، جواد طوسی منتقد سینما که اجرای این مراسم را نیز برعهده داشت با بیان اینکه “مسعود کیمیایی یکیاز نقاط رفیع و تاریخ ساز سینمای این سرزمین است“، از فریدون جیرانی کارگردان سینما دعوت کرد تا به روی سن بیاید و سخنان خود را ارائه کند.
جیرانی به صحبت‌های داریوش مهرجویی در جشن تولد مسعود کیمیایی اشاره کرد و گفت: مهرجویی چند روز پیش حرف‌هایمهمی زد و به نظر من صحبت‌هایش تاریخ ساز بود اما من دررابطه با آن حرف‌ها بحثی دارم؛ برای مثال مهرجویی درباره یکجمع چپ روشنفکری صحبت کرد که خواستگاه آن صحبت‌ها،یک جمع متفاوت است چراکه مهرجویی از دل محفل روشنفکریبیرون آمده، اما کیمیایی از دل خیابان، گذر و محل بیرون آمده،او پدر مصدقی و یک مادر با سواد داشته با این وجود کیمیاییآدم گذر، محله و سینماست. برخی رفتارهای او از دل رفاقتبیرون می‌آید. برای مثال او با قریبیان و احمدرضا احمدیدوست بوده و این جمع روشنفکری در آن دوران به وجود آمد کهاتفاقا چپ بوده است.
جیرانی با بیان اینکه کیمیایی خودش را به درجه‌ای می‌رساند کهآثار ادبی بزرگ را می‌خواند، درباره سینمای کیمیایی، توضیحداد: سینمای کیمیایی کار بزرگ می‌کند که در جریان چپ و آندوران مهم بوده است چراکه که در آن دوران، سینما به دستجریان راست افتاده بود، به طوری که شاید الان خیلی‌ها باورنکنند که فیلم فارسی محصول قدرت راست است.
این کارگردان ادامه داد: کیمیایی ضدقهرمان را وارد سینماکرد؛ به طور کلی وقتی قانون و اخلاق ابزار ظلم بشوند،ضدقهرمان خلق می‌شود. او این‌گونه ضدقهرمان را با اینویژگی‌ها وارد سینما کرد. هرچند این کار در حال حاضر کارراحتی است اما باید توجه داشت که در آن زمان خلق اینشخصیت‌ها بسیار سخت بوده است. با این وجود کیمیایی اینضدقهرمان را ایجاد کرد و حضور آنها را در فیلم‌ها ادامه داد بههمین دلایل است که حالا هرچه جلوتر می‌رویم به اهمیتفیلم‌هایی که تاریخ در آنها وجود دارد، پی می‌بریم البته در آثارکیمیایی هم تاریخ وجود دارد.
او با بیان اینکه قهرمان باید معترض باشد و اینگونهشخصیت‌ها در آثار کیمیایی وجود دارد، درباره فیلم دیگرکیمیایی با عنوان «گوزن‌ها» افزود: در آن زمان «گوزن‌ها» تنها۲ نمایش داشت به یاد دارم که پیش از نمایش این فیلم، یکجمع معترضی جلوی در سینما آمدند و فکر می‌کردند فیلمنمایش داده نمی‌شود و همه منتظر بودند تظاهراتی شود اما درنهایت «گوزن‌ها» به نمایش درآمد و در تاریخ ماند. به این توجهکنید که این فیلم در سال ۵۳ ساخته شده؛ سالی که ساواک درتابستانش خانه گردی می‌کرد تا چریک‌ها را دستگیر کند.
جیرانی اظهار کرد: هر چه جلوتر می‌رویم می بینیم آثار کیمیاییمهم‌تر می‌شود. اصلا باید بگویم همه آثار او بخشی از تاریخمعاصر ایران هستند و اهمیت کیمیایی روز به روز بیشترمی‌شود.
در ادامه این مراسم، جواد طوسی با بیان اینکه مسعود کیمیاییبخش پررنگی از تاریخ این کشور است، افزود: کیمیایی هم ترازعلی حاتمی، امیر نادری و … است که حیات موج نو را رقم زدندو در حال حاضر استمرار آن توسط برخی از کارگردان‌ها دیدهمی‌شود، اینجاست که چراغ سینما روشن می‌شود البته ما بایدبا رعایت حرمت‌ها به تاریخ سازان نگاه کنیم و خط بطلانی بربخشی از تاریخ این کشور بکشیم.
این منتقد با اشاره به التزام کیمیایی به اخلاقیات عنوان کرد: کیمیایی همواره التزامی برای حفظ پایه‌های اخلاقی دارد. اینرا هم باید بگویم که امیدوارم موزه سینما باز از این بهانه‌هااستفاده و سینمای بزرگان را مرور کند.
طوسی با اشاره به فیلم «دندان مار» اظهار کرد: «دندان مار» در یک شرایط حساس تاریخی و فرهنگی و دردوران گذار تولید شد. در آن دوران ما سیاستی داشتیم کهبانیان آن در عین حال که می‌خواستند سینما را در بستر آشتیپذیری نگه دارند، برای خود قواعدی داشتند. برای مثال باید بهنوع مواجهه داوران به این فیلم در جشنواره آن زمان نگاه کنیم، آنگاه متوجه می‌شویم که در حق فیلم جفا شده‌است. برای مثالجز نامزدی در یک بخش، هیچکدام از جنبه‌های «دندان مار»دیده نشد. در آن دوران این برخورد سلبی، فیلمسازی مثلکیمیایی را در نقطه تردید قرار داد، از همین رو فکر می‌کنم«دندان مار» بر اساس سوءتفاهم قضاوت شد به طوری کهبرخی گفتند این فیلم ضد جنگی است اما اینطور نبود و قهرمانفیلم در سایه بود. این فیلم، جنگ، تبعات آن و قربانیان را نشانمی‌دهد حتی در مراحل اول می‌بینیم که خانواده از هم پاشیدهولی او در فیلم رفته رفته برای حل مسایل پیشنهاد ملی می‌دهد.
در ادامه مسعود کیمیایی روی صحنه آمد و گفت: از دوستانم که درباره فراز و نشیب‌های زندگی من حرف زدند، تشکر می‌کنم اما باید بگویم من آنها را راحت نگذراندم. ما دورانی را گذراندیم که برخی فیلمسازان صدایی داشتند و از بیان مسایل ابایینداشتند اما مسأله‌ای که وجود دارد این است که ترس ما راخیلی اذیت می‌کند با این وجود ممنونم از مردم، خاکم وسرزمینم که من را پذیرفتند تا تلاش کنم و حرفم‌هایم را تبدیل به فیلم کنم اما خواهشی از مسئولان و وزارت ارشاد دارم در این جمع هم یکی از کسانی که به فهم او اعتقاد دارم، منوچهرشاهسواری مدیرعامل خانه سینماست. من از همه مسئولان می‌خواهم فکری برای فیلم‌هایی که میلیارد میلیارد می‌فروشند، بکنند. این در حالی است سرمایه بزرگی مانند داریوشمهرجویی چند سال است که بیکار است، ناصر تقوایی همیناوضاع را دارد و من هم به سختی فیلم می‌سازم اما نکته قابلتوجه این است که به راحتی می‌شود این آقایان میلیاردی راوادار به ساخت فیلم‌های جدی با پول خیلی کم کرد چراکه دراین صورت استعدادهایی هم یافت می‌شود. من از آنهامی‌خواهم که تنها به فکر تلنبار کردن نباشند، استعداد پیدا کنند و به فکر سینمای جدی باشند. این خواسته تنها با قانون محققمی‌شود و نباید تنها به صورت یک حرف باشد.
کیمیایی با بیان اینکه قرار است به زودی فیلم بعدی خودش رابسازد، درباره ساخت آثار سینمایی گفت: این حس در جهانواژگان وجود ندارد بلکه یک حس عظیم برای همه عمر است. اما خواهش می‌کنم حرف‌هایی که درباره ساخت فیلم‌ها زدم جدیگرفته شود، شما توجه کنید که مهرجویی چند طرح فوق العادهدارد اما سرمایه‌گذاری ندارد، در این شرایط چرا اینمیلیاردی‌ها کمکش نمی‌کنند؟
در بخش پایانی این مراسم، جواد طوسی خبر داد که مسعود کیمیایی در زادروز 78 سالگی‌اش اعلام کرده یادگارهای خود از 55 سال حضور در سینمای ایران را به موزه سینمای ایراناهدا می‌کند.
سپس مسعود کیمیایی کیک 78 سالگی خود را در جمع پیشکسوتان، بازیگران، مدیران، اهالی رسانه، هنرجویان و دوستدارانش، برید.
گرفتن عکس یادگاری و اهدای هدیه تولد از سوی مهران عباسی انارکی مدیرعامل موزه سینما به کیمیایی، پایان بخش این برنامه بود.
جشن تولد 78 سالگی مسعود کیمیایی در موزه سینمای ایران با اکران نسخه مرمت شده «دندان مار» که با همکاری فیلمخانه ملی ایران انجام شد، به پایان رسید و مهمانان پس از دیدن فیلم، از نمایشگاه پوسترهای فیلم‌های کیمیایی که در سالن سینمافردوس برپا شده است، بازدید کردند.
علی ربیعی سخنگوی دولت، منوچهر شاهسواری، مجید انتظامی، فریدون شهبازیان، سعید پیردوست، پوران درخشنده،اسحاق خانزادی، غلامرضا موسوی، امیرحسین شریفی، سارا صوفیانی، سیامک اطلسی، عزیزاله حاجی مشهدی، کیوان کثیریان، امیراسفندیاری، احمد طالبی نژاد، قاسم زارع، ارژنگ امیرفضلی، نفیسه روشن، نسیم ادبی، مریم مومنی، بهرنگ علوی و … از جمله حاضران در این مراسم بودند.
