مروری بر نقش زنان در آثار سعید روستایی به بهانه اکران «زن و بچه» | زخم خوردن و جنگیدن پیاپی

«زن و بچه» چهارمین فیلم کارنامه سعید روستایی است؛ فیلمی در رابطه با یک زن تنها که در جامعه به تنهایی گلیم خودش را از آب بیرون می‌کشد اما توسط نزدیکانش درک نمی‌شود و مدام از سوی آنها مورد آسیب قرار می‌گیرد. سعید روستایی در سه فیلم از چهار فیلم کارنامه‌اش، تمرکز زیادی روی زندگی، تنهایی و مشکلات زنان داشته و سعی کرده به نحوی نماینده احساسات و حق‌خواهی‌ها و رنج‌های آنها باشد. در فیلم‌های روستایی، اکثر زنان (بخصوص شخصیت‌های اصلی) با وجود مشکلاتی که از سر می‌گذرانند، منفعل نیستند. با اینکه اکثرشان قدرتی برای تغییر اوضاع ندارند اما به شیوه خودشان عصیان می‌کنند، مقابل ظلم می‌ایستند و نهایتا تا جایی که می‌توانند حق خودشان را از زندگی می‌گیرند.

به گزارش فیلم‌نیوز، به بهانه اکران فیلم «زن و بچه»، در این پرونده نگاهی داریم به نقش زنان در آثار سعید روستایی؛ از «ابد و یک روز» تا «زن و بچه».

سمیه| پری‌ناز ایزدیار| ابدویک‌روز

پری‌ناز ایزدیار بعد از ایفای نقش در چند فیلم و سریال، سال 1394 با بازی در نقش سمیه فیلم «ابدویک‌روز» بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت. سمیه شخصیتی بود که بخش مهمی از ماجراهای فیلم به نحوی به او ربط پیدا می‌کرد. دختری ساده و مهربان در خانواده‌ای که هر آن نزدیک بود فروبپاشد. او مراقب تک‌تک اعضای خانواده بود و در غیابش معلوم نبود چه کسی قرار است برایشان غذا بپزد، خانه را مرتب کند، به درست‌های پسرکوچک خانواده برسد و بقایای جرم برادر معتاد را پاک کند. به این جهت بود که ازدواج او برای همه ناخوشایند بود چون بعد از رفتنش می‌بایست خودشان به امورات زندگی رسیدگی کنند. سمیه با اینکه به خاطر این خانواده از عشقش دست کشیده بود و دنبال استعدادهایش نرفته بود اما، رفتارش با خانواده تغییری نکرده و باز هم ترجیح می‌داد به جای کندن از آنها، کنارشان بماند. او شمایلی از ایثار و از خودگذشتی برای حفظ زندگی، پیش رویمان می‌گذاشت. پری‌ناز ایزدیار چنان در نقش سمیه فرو رفته بود و در تک‌تک رفتارهایش به دختری در این جایگاه نزدیک شده بود، که این شخصیت را با همه ویژگی‌هایش از او می‌پذیرفتیم. او برای این نقش سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول زن را از جشنواره سی‌وچهارم فجر گرفت.

اعظم | شبنم مقدمی | ابد و یک روز

در فیلم «ابد و یک روز»، سعید روستایی روی زندگی اعضای یک خانواده نابسامان دست گذاشته بود و هریک از اعضای این خانواده به نوعی با مشکلات زندگی در این محیط روبه‌رو بودند. اعظم با بازی شبنم مقدمی، یکی از خواهرهای این خانواده بود. او هم مانند دیگر اعضای خانواده بحران‌هایی را در زندگی شخصی‌اش دارد اما مثل بقیه تلاشی برای عیان کردن دردها و مشکلاتش نمی‌کرد. سعی می‌کرد خوشبخت‌تر از آنچه در واقعیت هست به نظر برسد و از این بابت به دیگران هم پز می‌داد و به نوعی خودش را خوشبخت‌تر و رهاتر از سایرین می‌دانست. با این حال اما مشخص بود درون خوشحالی ندارد و او هم مثل بقیه گرفتار این سیستم است. شبنم مقدمی برای نفش‌آفرینی در «ابد و یک روز» در دهمین جشن منتقدان و شانزدهمین دوره جشن دنیای تصویر نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر زن شد. او در این سال همزمان با این فیلم تلخ، فیلم کمدی زاپاس را هم در جشنواره داشت.

شهناز | ریما رامین‌فر| ابدویک روز

ریما رامین‌فر در «ابدویک روز» نقش شهناز، دختر بزرگ این خانواده را بازی می‌کرد؛ تنها عضو خانواده که ظاهرا سروسامان گرفته و با خانواده خودش دور از آنها زندگی می‌کرد. با این حال اما مشکلات او از بقیه هم بیشتر بود. او از اینکه خارج از شهر زندگی می‌کرد ناراحت بود و نمی‌توانست پسر نوجوانش را که در سن بلوغ قرار داشت کنترل کند. با اینکه می‌دانست خانواده‌اش درگیر مشکلات خودشان هستند اما باز هم روی آنها حساب می‌کرد تا اوضاعش را درست کنند. رامین‌فر برخلاف اینکه در اکثر نقش‌ها به عنوان بزرگتر ظاهر می‌شود و کاری از پیش می‌برد، در این فیلم، سعی کرده بود روی موضع استیصال این شخصیت بیشتر تمرکز کند. به نحوی که او هم یک تلخی دیگر به خانواده تحمیل می‌کند.

الهام | پری‌ناز ایزدیار | متری شیش‌ونیم

بعد از موفقیت «ابد و یک روز»، سعید روستایی برای فیل دومش «متری شیش‌ونیم» باز هم از سه بازیگر نقش اصلی فیلم قبلی‌اش استفاده کرد. تمرکز اصلی روی بازی نوید محمدزاده و پیمان معادی بود و این‌بار پری‌ناز ایزدیار حضور پررنگی نداشت. او در یک سکانس در نقش الهام نامزد سابق ناصر خاکزاد حضور پیدا کرد. زنی که در آستانه ازدواج با مردی دیگر بود و نمی‌خواست با لو دادن خانه ناصر، زندگی جدیدش به خطر بیفتد. او درباره رابطه‌اش با ناصر پشت‌سرهم دروغ می‌گفت و پنهان‌کاری می‌کرد و وقتی بالاخره تهدید به زندان شد، خانه‌ ناصر خاکزاد را لو ‌داد. ایزدیار در این فیلم گریمی متفاوت داشت و نقش زنی را بازی می‌کرد که مبنای انتخاب‌هایش ثروت بالای مردها بود و از آنها بهره‌کشی می‌کرد.

لیلا| ترانه علیدوستی| برادران لیلا

تمرکز داستان روی شخصیت علیرضاست اما همانطور که از نام فیلم برمی‌آمد، قصد داشت موضع برادران لیلا را نسبت به اقدامات عصیانگرانه و سازنده خواهرشان نشان دهد. لیلا دختری بیمار بود که تمام عمر از رفتارهای پدر آسیب دیده و حتی عشقش را به خاطر او از دست می‌داد. حالا اما به واسطه حضور علیرضا، در نقطه‌ای ایستاده که می‌خواست مقابل پدر بایستد و دست به اصلاحات اساسی بزند. لیلا همه را ترغیب می‌کرد مقابل پدر بایستند و حق خودشان را بگیرند. گرچه بخش مهمی از مخاطبان به دلیل غلبه احساساتشان نسبت به پدر خانواده، نتوانسته‌اند به طور کامل با این شخصیت و اعمالش همذات‌پنداری کنند و در قسمت‌هایی از فیلم، پشت علیرضا ایستاده‌اند. اما به نظر می‌رسد هم قصد کارگردان و هم ترانه علیدوستی قهرمان‌سازی نبوده و اتفاقا فقط در پی این بوده‌ند که زن قدرتمند فیلم یک‌بار برای همیشه مقابل بی‌خردی بزرگ خانواده بایستد، حتی اگر اقدامش به جایی نرسد.

مهناز | پری‌ناز ایزدیار | زن و بچه

مهناز فیلم «زن و بچه» زنی آرام و خودساخته است که بدون حضور یک مرد هم می‌تواند زندگی‌ خودش و فرزندانش را با پرستاری در بیمارستان اداره کند. او پس از اینکه به لحاظ احساسی فرو می‌ریزد و عواطفش درگیر آسیب می‌شود، بحرانی بزرگ را هم در زندگی تجربه می‌کند. مجموعه این شرایط در کنار بی‌وفایی دیدن از نزدیکانش باعث می‌شود رفته رفته به زنی خشمگین و عصیانگر بدل شود؛ زنی که مدام به دنبال انتقام است و نمی‌خواهد در جریان مبارزه‌ای که آغاز کرده شکست بخورد. ایزدیار احساسات یک زن را هنگام فرو ریختن به لحاظ عاطفی بسیار عمیق و قدرتمند به نمایش گذاشته و فراز و نشیب‌های این نقش را کاملا باورپذیر شکل داده است. او در طول مسیر داستان همگام با فروپاشی درونی مهناز، جنس بازی‌اش را با شیب ملایمی عوض می‌کند و حالات چهره و نوع نگاه کردنش را هم وابسته به تغییراتی که پیش رو دارد تغییر می‌دهد.

مهری | سها نیاستی | زن و بچه

حضور مهری با بازی سها نیاستی در فیلم «زن و بچه» به اندازه پری‌ناز ایزدیار نیست اما نقش مکملی است که تاثیر زیادی در پیش‌برد داستان فیلم دارد. مهری دختری جوان و تنهاست که مدت‌ها خاطرات خواهرش را از رابطه عاشقانه‌اش با مردی در بیمارستان شنیده است. او همواره در جایگاه خواهر و خاله فرزندان مهناز به آنها مهربانی کرده اما حالا در شرایطی قرار گرفته که توانایی مدیریت آن را ندارد. مهری هم به اندازه مهناز در موقعیت استیصال است و در بهترین روزهای زندگی‌اش نمی‌تواند خوشحال باشد. سها نیاستی تلاش کرده است کاری کند تا استیصالش بیشتر از بی‌وفایی‌اش به نظر برسد و مخاطبان تا حدی بتوانند برای او هم حقی قائل باشند. مهری شخصیت منفی «زن و بچه» نیست و صرفا به خاطر یک اشتباه، در جایگاهی قرار گرفته است که خودش هم برای آن دفاعی ندارد.

«زن و بچه» به کارگردانی سعید روستایی، 1 مرداد روی پرده سینماها رفته با استقبال بالایی روبه‌رو شده است.