بسیاری از کارگردان‌هایی که در این عرصه درخشیده‌اند و به جایی رسیده‌اند، ابتدا از دستیاری کارگردان شروع کرده‌اند. طبیعتا تجربه سال‌ها فعالیت در کنار کارگردان‌های باتجربه، بی‌تاثیر نبوده و باعث شده اتفاق مهمی در کارنامه‌شان رقم بخورد. تعدادشان کم نیست و اکثرشان را می‌شناسیم. علاوه بر اسامی که درباره‌شان نوشته‌ایم کارگردان‌های دیگری هم هستند که چنین شرایطی دارند. امیر قویدل، بهرنگ توفیقی، منوچهر هادی، سهیل بیرقی، عادل تبریزی، محمد حمزه‌ای، علیرضا نجف‌زاده، برزو نیک‌نژاد، شهرام شاه‌حسینی ، علیرضا افخمی، محمدرضا آهنج، ژرژ هاشم‌زاده، شالیزه عارف‌پور، دانش اقباشاوی و … از جمله آنها هستند. در این بخش مروری داریم بر فعالیت‌های پنج کارگردان مطرح و باتجربه که فعالیت‌شان را از دستیاری شروع کرده‌اند.
واروژ کریم مسیحی
واروژ کریم‌مسیحی سال 1350 به عنوان دستیار و منشی صحنه در فیلم «رگبار» به کارگردانی بهرام بیضایی فعالیتش را شروع کرد و تا هنگام انقلاب، در همه آثار بیضایی به عنوان دستیار او را همراهی کرد. علاوه بر بیضایی، در دهه پنجاه در فیلم‌های مختلفی دستیار بود که مهمترین آنها «تنگنا» به کارگردانی امیر نادری و «شازده احتجاب» به کارگردانی بهمن فرمان‌آرا بودند. کریم‌مسیحی در سال ۱۳۵۴ با کارگردانی فیلم کوتاه «فاخته» به عرصه کارگردانی قدم گذاشت. سال 1369 اولین فیلمش را به نام «پرده آخر» ساخت و سیمرغ بهترین کارگردانی را گرفت. بعد از «پرده آخر» تا هجده سال سراغ کارگردانی نرفت تا اینکه سال 1387 فیلم «تردید» را ساخت و برای کارگردانی، فیلمنامه و تدوین آن نامزد سیمرغ شد.
همایون اسعدیان
همایون اسعدیان با دستیاری فیلم‌های «زیر بام‌های شهر» به کارگردانی اصغر هاشمی و «روز فرشته» به کارگردانی بهروز افخمی شروع کرد. او در فیلم‌های «مار»، «ریحانه»، «دستمزد» و «دو همسفر» هم به عنوان دستیار کاگردان فعالیت داشت. اسعدیان اولین فیلمش «نیش» را سال 1373 کارگردانی کرد. اسعدیان در کل 9 فیلم سینمایی و 6 سریال ساخت و البته در چند پروژه هم به عنوان تهیه‌کننده فعالیت داشت. «طلا و مس»، «آخر بازی» و «بوسیدن روی ماه» از جمله مهمترین اثار همایون اسعدیان در سینما بودند. اسعدیان یک بار برای فیلم «آخر بازی» و بار دیگر برای برای کارگردانی «بوسیدن روی ماه»، از جشنواره فیلم فجر دیپلم افتخار گرفت.
سیروس مقدم
سیروس مقدم اولین بار با دستیاری آثار پسرخاله‌اش ناصر تقوایی فعالیتش را در سینما شروع کرد. در سن 22 سالگی با دستیاری کارگردان و طراحی صحنه و لباس در سریال «دایی‌جان ناپلئون» به میدان آمد. مقدم در فیلم «ای ایران» هم دستیار تقویایی بود و در سریال «امام علی (ع)» هم به عنوان دستیار کارگردان داوود میرباقری را همراهی کرد. «گل‌های گرسنه» اولین فیلم کارنامه سیروس مقدم بود که آن را با بازی محمد صالح علا، افسانه بایگان و … مقابل دوربین برد. سیروس مقدم تا به حال 34 سریال تلویزیونی و 3 فیلم سینمایی کارگردانی کرده است. «پایتخت» درحال حاضر مهمترین اثر سیروس مقدم به حساب می‌آید.
سامان مقدم
اولین فعالیتش را در عرصه سینما در سال ۱۳۷۰ با دستیاری کارگردانی فیلم «ردپای گرگ» به کارگردانی مسعود کیمیایی آغاز کرد. بعد از آن در فیلم‌های مهم این کارگردان از جمله «سلطان» و «ضیافت»، دستیار بود. مقدم در فیلم «جیب‌برها به بهشت نمی‌روند» به کارگردانی ابوالحسن داوودی و همچنین در «مرد آفتابی» به کارگردانی همایون اسعدیان هم دستیار کارگردان بود. اولین فیلم کارنامه‌اش را با نام «سیاوش» سال 1377 با بازی هدیه تهرانی و علی قربان‌زاده ساخت. «پارتی»، «سیاوش»، «مکس»، «کافه ستاره» و «یک عاشقانه ساده» و «نهنگ عنبر» جزو آثار موفقش در سینما بودند. مقدم در تلویزیون هم با «پریدخت»، «شمس‌العماره» و «دیوار به دیوار» اتفاق مهمی را تجربه کرد.
حمید نعمت‌الله
سال 1373 برای اولین بار در فیلم «می‌خواهم زنده بمانم» به کارگردانی ایرج قادری به عنوان دستیار فعالیتش را شروع کرد. بعد از آن در دهه هفتاد در دو فیلم «ضیافت» و «مرسدس»، دستیار مسعود کیمیایی بود. تا اینکه بعد از چند سال فعالیت به عنوان دستیار و فیلمنامه‌نویس، سال 1382 فیلم «بوتیک» را به عنوان اولین اثرش کارگردانی کرد. «بوتیک»، «بی‌پولی»، «آرایش غلیظ»، «رگ خواب» و «شعله‌ور» از جمله مهمترین آثار او در سینما و «وضعیت سفید» سریال موفق او در تلویزیون بوده است. سال 1383 برای «بوتیک» نامزد بهترین کارگردانی شد. سال1387 دیپلم افتخار بهترین فیلمنامه را برای «بی‌پولی» گرفت. برای «ارایش غلیظ»، جایزه ویژه هیأت داوران را در سال 1392 به دست آورد، سال 1396 هم برای فیلمنامه «شعله‌ور» هم نامزد سیمرغ شد.
