فرانک کلانتری | فیلم «خرچنگ»، ساخته‌ی یورگوس لانتیموس از این لحاظ اهمیت بسیاری دارد که او را به عنوان کارگردانی جهانی به دنیای سینما شناساند و طرفداران بیشتری برایش دست‌وپا کرد. «خرچنگ» یا همان «لابستر»» به موضوع عشق، هویت و فشارهای اجتماعی می‌پردازد. نخستین فیلم انگلیسی زبان لانتیموس که بازیگران نام آشنایی زیادی در آن بازی کردند.
لانتیموس کارگردان خلاق و صاحب سبک پیش از ساخت خرچنگ با فیلم «دندان نیش» و از طریق درخشش در جشنواره‌های سینمایی، هواداران تیزبین‌تر و باحوصله‌تر را به سمت خود کشاند اما با فیلم خرچنگ جایگاهی ویژه به دست آورد و مخاطبان را برای دیدن فیلم‌های بعدی کنجکاوتر کرد. آنچه در سینمای این فیلم‌ساز یونانی مشترک است، استفاده از نمادها و کهن الگوها برای بیان سوال‌های فلسفی پیچیده است که اغلب از پرسیدنش حتی در تنهایی هراس داریم.
فیلم «خرچنگ»، ساخته‌ی یورگوس لانتیموس از این لحاظ اهمیت بسیاری دارد که او را به عنوان کارگردانی جهانی به دنیای سینما شناساند و طرفداران بیشتری برایش دست‌وپا کرد. «خرچنگ» یا همان «لابستر»» به موضوع عشق، هویت و فشارهای اجتماعی می‌پردازد. نخستین فیلم انگلیسی زبان لانتیموس که بازیگران نام آشنایی زیادی در آن بازی کردند.
داستان فیلم «لابستر» هم همچون «دندان نیش» و «آلپ» عجیب و خلاقانه است. ظاهر فیلم کامل رئال و عادی است اما داستانی کاملا انتزاعی و غیرمتعارف دارد. فیلم از طریق دیوید که به تازگی همسرش را از دست داده، به داستان ورود می‌کند. دیوید خودخواسته در توری ثبت‌نام می‌کند و وارد هتلی معمولی می‌شود. او و عده‌ای دیگر در چالشی شرکت می‌کنند که قواعد هراس‌انگیزی دارد. قصه فیلم به سرعت آغاز می‌شود. ماجرا از این قرار است؛ به افراد مجرد چند روزی فرصت داده می‌شود تا در بین افراد هم گروهی زوجی برای خودش پیدا کنند و در ارتباط عاشقانه‌شان پیشروی کنند. آن‌ها می‌پذیرند در صورت شکست به حیوانی تبدیل شوند که خودشان انتخاب می‌کنند. دیوید خرچنگ را انتخاب می‌کند. گویا خرچنگ‌ها مدتی طولانی با زوجشان سپری می‌کنند. دیوید سگی همراه دارد که درواقع روزی برادرش بوده؛ بنابراین او از طریق برادر شکست‌خورده‌اش با این برنامه آشنا شده است. این اطلاعات در چند دقیقه ابتدایی به مخاطب داده می‌شود. همه قواعد به‌سرعت برای تماشاگر قابل‌پذیرش است. لانتیموس در ساختن دنیاهایی که قواعد پیچیده دارد، متبحر است. دنیاهایی که هرچقدر هم دور از ذهن باشند اما قابل‌درک هستند. زیر متن فیلم به موضوعات پیچیده‌تری مانند شرایط انسانی و دینامیک‌های قدرت، کنترل و عملکرد فردی درون جامعه می‌پردازد. وقتی دیوید در دنیایی زیر فشاری از ستم‌های نهادینه قرار می‌گیرد رفتاری متفاوت نشان می‌دهد که بی‌رحمانه و غریزی است.
این قصه نامتعارف بستری برای لانتیموس فراهم می‌کند که انتقاداتش را مطرح کند. او درواقع به تاثیر موذیانه جامعه بر روابط عاطفی می‌پردازد که در فشار عرف به اضطراب و پوچی ذاتی می‌رسند. لانتیموس فرهنگ دوست‌یابی مدرن و انگ اجتماعی پیرامون مجردی را تشریح می‌کند. داستانی که در خرچنگ تعریف می‌شود به‌ظاهر اغراق‌آمیز است اما وقتی به عمقش فکر کنیم، چندان هم بی‌سابقه نیست و معادلش را در روزمره و حتی درونمان می‌یابیم. جامعه همراه انتظار دارد به هر قیمتی در یک رابطه عاطفی قرار بگیریم تا از دایره اجتماعات بیرون نیفتیم. مبادا و به‌عنوان آدمی تک افتاده و قابل‌ترحم در نظر گرفته شویم. آدم‌های تک افتاده‌ای که اگر از قواعد پیروی نکنند ضداجتماعی و معلول در نظر گرفته می‌شوند.
شخصیت اصلی فیلم که توسط کالین فارل به تصویر کشیده شده است، در محیط ظالمانه‌ای که لانتیموس می‌سازد با عزمی راسخ حرکت می‌کند. او تجسم فردی آسیب‌پذیر است که در مسیر انطباق با استانداردهای اجتماعی برای پیدا کردن شریک عاطفی هستند. فیلم خرچنگ از طریق تجربیات دیوید با تأثیرات غیرانسانی سازگاری اجتماعی روبه‌رو می‌شود و بر پوچی‌های عاشقانه نمایشی و فرسایش ارتباط اصیل انسانی تمرکز می‌کند.
خرچنگ به شکل هوشمندانه نقد اجتماعی‌اش را به کاوش در هویت و استقلال فردی تبدیل می‌کند. تبدیل واقعی شخصیت‌ها به حیوانات پس از ناتوانی در یافتن شریک زندگی، بازتابی هولناک از فشارهای غیرانسانی است که افراد هنگام انطباق با انتظارات اجتماعی با آن مواجه می‌شوند. این فیلم به طرز تحریک‌آمیزی میزان تعریف هویت شخصی توسط روابط عاشقانه و اعتبار اجتماعی را زیر سؤال می‌برد و بینندگان را ترغیب می‌کند که بر پیچیدگی‌های خودیابی و ارزش ذاتی عاملیت فردی تمرکز کنند.
علاوه بر پیچیدگی‌های موضوعی و داستانی، دقت لانتیموس در کارگردانی بی‌نظیر است. تصاویر فریبنده، سکانس‌های دقیق و منظم و صداهای جذاب، همگی تلفیقی از زیبایی هستند؛ که زمینه‌های بیرونی اثر را تأمین می‌کنند. بازی مرموز کالین فارل در نقش دیوید و نمایش اقتداری که اولویا کلمن در نقش مدیر ارائه می‌دهد به‌عنوان نماینده دو سمت قصه کمک فراوانی به واقعی‌تر شدن روایت کرده است. بازیگران قدرتمند فیلم خرچنگ ارتباط هیجانی به شخصیت‌ها اضافه می‌کنند که بعد انسانی را به موضوعات انتزاعی فیلم اضافه می‌کند.
لانتیموس به‌عنوان یک کارگردان یونانی همان رویه‌ای در فیلم‌های انگلیسی‌زبانش پیش گرفت که در فیلم‌های ابتدایی و محلی‌ترش رفته بود. حرکت او به سمت یک سینمای جهانی‌تر هویت و جذابیت موضوعات انتخابی‌اش را تحت تاثیر قرار نداد. او پس از خرچنگ با ساخت فیلم «کشتن گوزن مقدس» و «سوگلی» همان مسیر دیوانه‌وار سابق را پیش گرفت و همچنان به انداختن خراش بر ذهن به بیننده تمایل دارد. این فیلم‌ساز تاکنون از آسیبی که سینماگران در مسیر جهانی‌شدن پیش می‌گیرند، دور بوده و توانسته جهان خاص فیلمسازی‌اش را حفظ کند. فیلم‌های لانتیموس در ذهن بیننده ادامه پیدا می‌کند و مصداق‌هایش در زندگی روزمره به‌وفور یافت می‌شود. نه یافتنی خوشایند بلکه تلنگری دردناک که به آن نیازمندیم. لانتیموس در خرچنگ مخاطب را دعوت به خودیابی می‌کند اما در پایان نشان می‌دهد، از دیکتاتوری و تاثیرات جامعه رهایی نداریم. شاید بتوانیم از قواعد تعریف شده، سرپیچی کنیم اما از آنچه در ذهنمان نهادینه شده، گریزی نداریم و عاقبت آن چیزی را انتخاب می‌کنیم که از ما انتظار می‌رود.
کاناپه: قسمت پانزدهم | فیلم: خرچنگ/لابستر | کارگردان: یورگوس لانتیموس | نویسنده: افتیمیس فیلیپو | تهیه‌کننده‌ها: سه‌سی دمپسی، اد گینی، یورگوس لانتیموس، لی ماگیدی | بازیگران: کالین فارل، ریچل وایس، بن ویشاو، لئا سیدو، جان سی ریلی، اشلی ینسن، الویا کلمن، جسیکا باردن و… |آی ام دی بی: 7.1 از 10
پست های مشابه :
پیشنهاد آخرهفته فیلم‌نیوز در بخش«کاناپه» | امروز روی کاناپه «مدرسه‌ای که می‌رفتیم» ساخته داریوش مهرجویی را ببنید | تصمیمِ آن چند نفر
اظهارنظر معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی درباره فیلم‌های توقیفی | قاتل و وحشی اصلا در ایران اکران نمی‌شود / شیشلک سیاه است و باید اصلاح شود
پیشنهاد آخرهفته فیلم‌نیوز در بخش«کاناپه» | امروز روی کاناپه فیلم «شب بیست و نهم» ساخته حمید رخشانی را ببنید | این ترس قصه دارد
معلم‌های ماندگار سینمای ایران از دهه 60 تا کنون | من و حالا نوازش کن …..
