پیشنهاد آخر هفته فیلم‌نیوز | این هفته روی کاناپه فیلم «بر فراز آسمان‌ها» ساخته‌ی محمدعلی فردین را ببینید | بروم شادان به فلک، دور از غم‌ها

صدف فاطمی | «بر فراز آسمان‌ها» یکی از فیلم‌هایی‌ست که محمدعلی فردین در آن هم کارگردان بوده و هم بازیگر. قصه‌ای درام و پُرکشش که بازیگر را تا لحظه آخر رها نمی‌کند. داستان زندگی خلبانی که عاشق می‌شود. همین که دارد حال و هوای عاشقی‌اش را زندگی می‌‌کند و بنا بر می‌دارد که رابطه‌ش را رسمی کند، در یکی از ماموریت‌ها جانش را از دست می‌دهد. مرد بر فراز آسمان‌ها زندگی‌اش تمام می‌شود و زن می‌ماند و بچه‌ای که حالا پدر ندارد… آهنگسازی موسیقی متن فیلم «بر فراز آسمان‌ها» را واروژان انجام داده و تیتراژ پایانی‌اش که هم‌نام با اسم فیلم است را شهرداد روحانی ساخت و ابی اجرایش کرد.

وقتی ۱۸ فروردین سال ۱۳۷۹ محمدعلی فردین از دنیا رفت، یک سینما برای از دست دادن او عزادار شد. تیتر یک همه روزنامه‌ها خبر از مرگ هنرمندی می‌داد که به قول جمشید مشایخی، دیگر کسی به محبوبیت او نمی‌رسد. درست هم می‌گفتند. از آن سال‌های دور تا امروز، هیچ‌کسی نیست که اهل فیلم و سینما باشد و نام فردین را نشنیده باشد یا از دیدن آثارش جا مانده باشد. مجید مظفری، همان روزها درباره‌ی خبر از دست دادن فردین گفت که نمی‌توانیم نام فردین را از سینمای ایران جدا کنیم و امروز در هر دوره و کلاسی که حرف و سخنی از فیلم و فیلم‌سازی و بازیگری وسط می‌آید، گذری هم بر کارنامه محمدعلی فردین می‌افتد.

ورود فردین به سینما اتفاقی بود؛ زمستان ۱۳۲۸ و زمانی که فردین برای دیدن فیلم وسترن به سینما رفته بود، بلیت به او نمی‌رسد و پشت گیشه می‌ماند. اسماعیل کوشان که فردین را به واسطه کشتی می‌شناخته، سراغش می‌رود و او را به داخل سینما دعوت می‌کند. کوشان به او پیشنهاد می‌دهد که در فیلم «چشمه آب حیات» که قرار بوده سیامک یاسمی کارگردانی‌اش کند، نقشی بپذیرد و فردین هم قبول می‌کند و این‌طور می‌شود که برای اولین بار نام محمدعلی فردین به عنوان یکی از بازیگران اصلی یک فیلم به تیتراژ می‌‌رسد.

روزهای اول و تجربه‌های اول حتما و طبیعتا سخت بوده و پر از چالش. به قول ایرن، بازیگر زنی که مقابل فردین در «چشمه آب حیات» بازی می‌کرده، یک پلان بارها و بارها تکرار می‌شده چون فردین کم‌رو و خجالتی بوده و نمی‌توانسته بازی کند. محمدعلی فردین اما خیلی زود خودش را پیدا می‌‌کند. عزمش را جزم می‌کند که در دنیای سینما رد پرررنگی از خودش به جای بگذارد. همین هم می‌شود. بازی در فیلم‌های «فردا روشن است» و «فریاد نیمه شب» نقطه عطف کارنامه هنری‌اش می‌شود. این دو فیلم به عنوان بهترین و پرفروش‌ترین فیلم‌های سال مطرح می‌شوند و فردین بعد از آن با «آقای قرن بیستم» حسابی معروف می‌شود و نامش بر سر زبان‌ها می‌افتد. بعد هم که نوبت به «گنج قارون» معروف می‌رسد و «سلطان قلب‌ها» و قصه محبوبیت این دو فیلم را هم که همه می‌دانیم.

داستان فعالیت فردین در سینمای ایران اما در بازیگری باقی نمانده و او فیلم‌های زیادی را کارگردانی کرده. خیلی‌ها را نوشته یا به عنوان مشاور فیلم‌نامه حضور داشته. فیلم سینمایی «بر فراز آسمان‌ها» یکی از فیلم‌هایی‌ست که محمدعلی فردین در آن هم کارگردان بوده و هم بازیگر. قصه‌ای درام و پُرکشش که بازیگر را تا لحظه آخر رها نمی‌کند. داستان زندگی خلبانی که عاشق می‌شود. همین که دارد حال و هوای عاشقی‌اش را زندگی می‌‌کند و بنا بر می‌دارد که رابطه‌ش را رسمی کند، در یکی از ماموریت‌ها جانش را از دست می‌دهد. مرد بر فراز آسمان‌ها زندگی‌اش تمام می‌شود و زن می‌ماند و بچه‌ای که حالا پدر ندارد. بچه را به خانواده‌ای می‌سپارد و خودش به طور ناشناس در آن خانه کار می‌کند که از دور مراقب بچه‌ش هم باشد. بچه بزرگ می‌شود و از قضا او هم راه پدر را پیش می‌گیرد. می‌رود سراغ خلبانی و پرواز. حالا نوبت این پسر جوان است که عاشقی‌اش را بیاورد وسط زندگی‌اش. مادر، دایه‌ی دختری می‌شود که پسر به او علاقه‌مند شده. این وسط اتفاق‌ها و ماجراهای عجیبی می‌افتد و پسر متوجه هویت اصلی مادرش می‌شود و…

فیلم «بر فراز آسمان‌ها» سال ۱۳۵۷ ساخته شده؛ یعنی ۴۵ سال پیش. حالا اما وقتی یک پاراگراف از قصه‌اش را می‌‌خوانیم می‌بینیم که چقدر با حال و هوای مخاطب‌های امروزی هم هم‌راه است. نگاهی به فیلم‌ها و سریال‌هایی که این روزها در سینما، شبکه نمایش خانگی یا هر مدیای دیگری پخش می‌شود، سر خطش همین خبر است؛ مخاطب به داستان‌های درام دل می‌دهد و با شخصیت‌هایش هم‌ذات‌پنداری می‌‌کند و می‌رود در دل داستان‌شان تا با هم پیچ‌ها را بگذرانند و سرنوشت را پیش بروند. فیلم سینمایی «بر فراز آسمان‌ها» از همین جنس است؛ قصه‌ای که مخاطب را از همان سکانس اول درگیر خودش می‌کند و تا پایان پای اشک‌ها و لبخندهایش می‌نشاند. عشق یک مرد به یک زن ضرب‌در عشق مادر به فرزند و بعد فرزند به یک زن دیگر. آهنگسازی موسیقی متن فیلم «بر فراز آسمان‌ها» را واروژان انجام داده و تیتراژ پایانی‌اش که هم‌نام با اسم فیلم است را شهرداد روحانی ساخت و ابی اجرایش کرد. ترانه‌ای که شاید خیلی از ما در اتوبان‌های این شهر، روزها و شب‌ها دل به متن و کلماتش سپرده‌ایم و همراه ابراهیم حامدی فریاد زده‌ایم؛ «بروم شادان به فلک، دور از غم‌ها، دور از همه‌کس…»

خرداد ماه سال ۱۳۹۴ همین ترانه با صدای نیما مسیحا و تنظیم رضا تاج‌بخش بازخوانی و منتشر شد. شهریور ماه سال ۱۳۵۷، واروژان در حالی که مشغول ضبط موسیقی این فیلم بود سکته کرد و بعد از ده روز بستری برفراز آسمان‌ها پرواز کرد. چه قرابت معنایی عجیبی. در حالی که داری آهنگ فیلمی به نام «بر فراز آسمان‌ها» را می‌سازی، خودت راهی آسمان می‌شوی. این فیلم پخش شد و همان روزها سروصدای زیادی راه انداخت. مخاطب‌های بسیاری را پای خود کشاند و منتقدهای زیادی درباره‌ش گفتند و نوشتند. از قصه شسته رفته‌ای که هم عاشقانه زن و مرد را داشت و هم عاشقانه مادر و فرزند؛ که این عشق و وفا از شخصیت فردین می‌آمد و این بود که اینطور به دل می‌نشست؛ همان چیزی که ایرج راد، بعد از مرگ فردین درباره‌ش گفت که او مرد عشق بود و وفادار زندگی. آری، بر این مرد خدا می‌توان گریست.

کاناپه: قسمت هفدهم | فیلم: بر فراز آسمان‌ها|  کارگردان‌: محمدعلی فردین  | نویسنده: احمد بهبهانی | تهیه‌کننده: محمدعلی فردین|  بازیگران: محمدعلی فردین، گلی زنگنه، روشنک صدر، جمشید مهرداد، نعمت‌الله گرجی، رضا عبدی، محسن مهدوی و …  | آهنگساز: واروژان | خواننده: ابراهیم حامدی  |آی ام دی بی: 6.4 از 10

پست های مشابه :

به بهانه‌ی روز ملی سینما نگاهی داریم به نقشِ ایرج درموفقیتِ فیلم‌های پیش از انقلاب | آوای فردین مروری بر خاطره‏‌ها و گفته‏‌های بازیگرانی که تجربه همکاری با داریوش مهرجویی را داشته‌‏اند از زنده یاد انتظامی تا لیلا حاتمی و گلشیفته فراهانی | این سینما مدیون مهرجویی است درباره نیما جاویدی و سریال متفاوت آکتور | قد بکش از پشت نقاب گزارش فروش هفتگی اکران | خداحافظی غریب با گیشه قبل از ده میلیاردی شدن