منوچهر اسماعیلی بدون شک یکی از مهره‌های اصلی و اساسی دوبله در ایران بود. وقتی به کارنامه‌اش نگاه می‌کنیم و اسامی بسیار زیادی از بازیگران مطرح و فیلم‌های مهمی که به جایشان صحبت کرده را می‌‌بینیم مطمئن می‌شویم با خلاء حضورش به این سادگی‌ها پر نخواهد شد. اسماعیلی جدای از نقش‌های بسیار مهمی که صداپیشگی کرده از جمله گویندگانی است که در برخی اثار همزمان به جای چند بازیگر صحبت کرده است. در این پرونده مروری داریم بر آثاری که در آنها صدای اسماعیلی را روی نقش‌های متفاوت شنیده‌ایم.
قیصر | بهروز وثوقی و جمشید مشایخی
منوچهر اسماعیلی دوبلور ثابت نقش بهروز وثوقی در اکثر فیلم‌هایش بود و کاراکترهای این بازیگر را در فیلم‌های «رضا موتوری»، «داش آکل»، «بلوچ»، «خاک»، «نفرین»، «سوته‌دلان» و … با صدای زنده‌یاد اسماعیلی به یاد داریم. در فیلم «قیصر» به کارگردانی مسعود کیمیایی هم اسماعیلی دوبلور نقش قیصر بود. منتها اینبار علاوه بر قیصر، صدای خان‌دایی را هم می‌گفت. درواقع هم به جای بهروز وثوقی حرف می‌زد و هم جمشید مشایخی. این اولین بار بود که اسماعیلی گویندگی به جای دو نقش را در یک فیلم سینمایی به عهده می‌گرفت و از این جهت اهمیت زیادی داشت. موفقیت دوبله این فیلم باعث شد از سال 1348 به بعد باز هم چالش دوبله دو نقش را در یک فیلم تکرار کند.
تنگنا | سعید راد و عنایت بخشی
در سال 1352 منوچهر اسماعیلی برای فیلم «تنگنا» به کارگردانی امیر نادری، بار دیگر دوبله صدای دو نقش را به عهده گرفت. علی خوش‌دست با بازی سعید راد و اکبر با بازی عنایت بخشی. نکته قابل توجه اینجاست که اولین بار بود به جای هردو این بازیگران حرف می‌زد اما توانسته بود با توجه به ویژگی‌های چهره و میمیک صورت و همچنین نقشی که در فیلم داشتند صدایی برای هرکدام انتخاب کند که کاملا از هر جهت با خصوصیاتشان همخوانی داشته باشد.
هزاردستان| جمشید مشایخی، محمد علی کشاورز، عزت الله انتظامی وجمشید لایق
سریال «هزاردستان» اوج هنرنمایی منوچهر اسماعیلی در دوبله بود. او در این سریال به جای چهار بازیگر در چهار نقش متفاوت دوبله کرد. اسماعیلی همزمان هم به جای شعبون استخونی با بازی محمدعلی کشاورز صحبت می‌کرد، هم رضا تفنگچی یا رضا خوشنویس با بازی جمشید مشایخی. علاوه بر اینها صداپیشه خود خان مظفر با بازی عزت‌الله انتظامی هم بود و به جای عمونشاط با بازی جمشید لایق هم دیالوگ می‌گفت. رضا خوشنویس و خان مظفر دو تا از مهمترین بازیگران سریال بودند و بخش مهمی از اتفاق‌های سریال در ارتباط با این دو شخصیت پیش می‌رفت. بنابراین کار بسیار سختی پیش رو داشت. لحن صحبت کردن شعبان در سریال «هزاردستان» هم از آن دست لحن‌هایی بود که هنوز در ذهنمان مانده است.
کمال‌الملک | جمشید مشایخی، عزت‌الله انتظامی
در فیلم «کمال‌الملک» به کارگردانی علی حاتمی، شخصیت‌های کمال‌الملک با بازی حمشید مشایخی، ناصرالدین‌شاه با بازی عزت‌الله انتظامی و مظفرالدین‌شاه با بازی علی نصیریان، بیشترین اهمیت را داشتند. از بین ین سه شخصیت، اسماعیلی، صداپیشه دو تا از آنها بود. کمال‌الملک و ناصرالدین‌شاه با اینکه خلق‌وخو و شیوه رفتار متفاوتی داشتند اما صدای هردو را توسط یک دوبلور می‌شنیدیم. تفاوت لحن اسماعیلی در گفتار این دو نقش به قدری زیاد بود که بعید است زمان تماشای فیلم کسی توانسته باشد تشخیص دهد یک دوبلور واحد صدای هردو را می‌گوید.
تیغ و ابریشم | فرامرز صدیقی و جلال پیشواییان
فیلم «تیغ و ابریشم» را مسعود کیمیایی سال 1364 ساخت. ماجرای فیلم درباره قاچاق مواد مخدر به ایران بود و فریما فرجامی، جلال پیشواییان، جمشید هاشم‌پور و فرامرز صدیقی بازیگران نقش اصلی آن بودند. از میان بازیگران، صدای جلال پیشواییان و فرامرز صدیقی را منوچهر اسماعیلی می‌گفت. پیشواییان در این فیلم نقش راننده را بازی می‌کرد و فرامرز صدیقی نقش بازرس جلالی که سعی می‌کرد هرطور شده از زیر زبان مظنونین اصل ماجرای قاچاق مواد را بیرون بکشد.
سرب | هادی اسلامی، جمشید مشایخی، جلال مقدم
سه سال بعد از ساخته شدن «تیغ و ابریشم»، منوچهر اسماعیلی باز هم فیلم «سرب» مسعود کیمیایی تصمیم گرفت آستین بالا بزند و اینبار جای سه شخصیت دیالوگ بگوید. نوری با بازی هادی اسلامی مهمترین شخصیت فیلم به حساب می‌آید که منوچهر اسماعیلی به جای او صحبت کرده است. نوری برادر میرزا محسن با بازی جمشید مشایخی است که اتفاقا نقش او را هم منوچهر اسماعیلی گفته. علاوه بر این دو، اسماعیلی در این فیلم صدای جلال مقدم، دندانپزشک یهودی را هم گفته است. هم در فیلم «تیغ‌وابریشم» و هم «سرب»، سرپرست گویندگان خسرو خسروشاهی بوده است.
مادر| محمدعلی کشاورز، اکبر عبدی، جمشید هاشم‌پور
فیلم «مادر» علی حاتمی را بارها و بارها دیده‌ایم و هربار از شخصیت‌پردازی درست و دقیق کاراکترها و ارتباط جذابی که باهم دارند شگفت‌زده شده‌ایم. منوچهر اسماعیلی در این فیلم صدای سه برادر از چهار برادر را گفته است و وقتی صدای آنها را کنار هم بگذاریم و مقایسه کنیم حتما شگفتی‌مان بیشتر هم می‌شود. اسماعیلی به جای محمدابراهیم، شخصیت برادر لمپن فیلم که نصف بیشتر دیالوگ‌هایش فحش وبدوبیراه بود صحبت کرده و در عین حال به جای شخصیت جمال با بازی جمشید هاشم‌پور هم که گویشی کاملا متفاوت داشت حرف زده. از همه جالبتر اینکه صداپیشه شخصیت پسر شیرین مغز فیلم، غلامرضا با بازی اکبر عبدی هم خود اسماعیلی بوده است.
امام علی (ع)| داریوش ارجمند و جمشید مشایخی
منوچهر اسماعیلی سال 1370 تا 1375 در سریال «امام علی (ع)» به کارگردانی داوود میرباقری هم صداپیشه دو نقش بود. یکی از مهمترین نقش‌های فیلم مالک اشتر با بازی داریوش ارجمند بود که یک جورهایی محور اصلی تلقی می‌شد. این شخصیت را هنوز هم با صدای زنده‌یاد اسماعیلی به یاد می‌آوریم. اسماعیلی در این سریال همچنین صداپیشه عبدالله‌بن مسعود از صحابه پیامبر (ص) هم بود. او برای این نقش روی صدای جمشید مشایخی صحبت کرد.
