حذف تصویر یا نام یک بازیگر یا کارگردان از مواد تبلیغاتی یک فیلم اعم از پوستر و تیزر و … در ایران امری مرسوم است. از دهه هشتاد و زمان اکران فیلم «مارمولک» این محدودیتها وجود داشته به طوری که عوامل فیلم اجازه نداشتهاند تصویری از پرویز پرستویی با لباس روحانیت منتشر کنند. فیلمهای بسیاری به این محدودیتها برخوردهاند و حالا نوبت به دو فیلم «گیجگاه» و «عامهپسند» رسیده است که تصویر بازیگر یا بازیگرانش جایی روی پوستر نداشته باشند. به این بهانه مروری داریم بر محدودیتهای اینچنینی که تبلیغات محیطی یک اثر را با مشکل مواجه کرده است.
به گزارش فیلمنیوز، طبیعتا تعداد فیلمهایی که با مشکلات اینچنینی مواجه شدهاند بیشتر از اینهاست. سعی کردهایم روی مهمترینهایشان دست بگذاریم.
مارمولک | حذف تصویر پرستویی با لباس روحانی | 1382
سال 1382 فیلم «مارمولک» در بیستودومین جشنواره فیلم فجر برنده سیمرغ بهترین فیلمنامه و بهترین فیلم از نگاه تماشاگران شد اما برای اکران عمومی به مشکل خورد و از پرده پایین کشیده شد. آن زمان برای اکران عمومی فیلم شرط کرده بودند عکس پرستویی با لباس روحانیون روی پوستر فیلم نباشد. به همین دلیل هم روی پوستر مارمولک، عکس رضا را در دو حالت با پالتو تیره میبینیم. در مرکز صفحه مارمولکی از روی دستش بالا میرود و در پایین سمت چپ هم کنار دیواری آجری راه میرود. با این حال پوستر مورد نظر هم نتوانست جلوی توقیف فیلم را بگیرد. «مارمولک» سال 1394 به صورت محدود عرضه شد و اواخر دهه نود سر از شبکه نمایش خانگی درآورد نوروز 1401 هم که از تلویزیون پخش شد.
سه بیگانه | حذف نام کارگردان | 1393
فیلم «سه بیگانه» به کارگردانی مهدی مظلومی، سه سال بعد از زمان تولید، درحالی روی پرده رفت که مهدی مظلومی، کارگردان این فیلم مهاجرت کرده بود و با شبکه جم همکاری داشت. ارشاد مجوز اکران به فیلم داد اما شرط گذاشت نام کارگردان روی پوستر نباشد. روی پوستر فیلم تصویر و نام بازیگران دیده میشد به همراه عنوان تهیهکنندگان فیلم یعنی مسعود ردایی و حبیب اسماعیلی اما در هیچ کجا نامی از مهدی مظلومی نبود. خیلیها کنجکاو بودند آخرین فیلم این کارگردان را ببینند و به همین دلیل با اینکه اثر قابل توجهی نبود بیش از 2 میلیارد فروخت.
قسم | حذف تصویر مهناز افشار | 1397
بعد از مهاجرت مهناز افشار فیلم قسم به کارگردانی محسن تنابنده اکران شد. در تیزرهای تلویزیونی این فیلم اثری از افشار نبود. یا تصویر کمرنگ او را در شیشه اتوبوس میدیدیم یا یک ثانیه به صورت گذری در میان جمع دیده میشد. این درحالی است که افشار بازیگر نقش اصلی فیلم بود و طبیعتا باید بخش مهمی از تیزر را به خودش اختصاص میداد. در مرداد 1398 ماجرای پخش این تیزرها همزمان شده بود با صحبتهای مرتضی میرباقری، معاون سیما درباره بازگشت مزدک میرزایی. او گفته بود ما علاقهمندیم میرزایی به کارش برگردد. همان زمان تنابنده هم تیزر فیلمش را منتشر کرد و با کنایه نوشت: «اینم یه تیزر مطابق با سانسور تلویزیون بدون حضور نقش اصلی. مزدک میرزایی حتما برگرد!»
شاه کش | حذف تصویر مهناز افشار | 1398
شهریور سال 1398 درحالی که مهناز افشار بعد از مهاجرت در مسابقه استعدادیابی حاضر شده بود، فیلم «شاهکش» به کارگردانی وحید امیرخانی اکران شد. با اینکه افشار بازیگر نقش اصلی فیلم «شاه کش» بود تصویرش از پوسترفیلم حذف شده بود. امیرخانی در مراسم رونمایی از فیلم ابراز تاسف کرد که تصویر او نباید در مواد تبلیغاتی اثر وجود داشته باشد. او توضیح داد: «متاسفانه چند روز قبل از قطعی شدن زمان اکران اجازه استفاده از تصاویر ایشان را برای تبلیغات شهری و همچنین تیزرهای تلویزیونی به ما ندادند و مجبور به حذف و طراحی دوباره بیلبوردها و تیزرها شدیم.»
آشفتگی | حذف تصویر مهناز افشار | 1398
آذر سال 1398 فیلم «آشفتگی» به کارگردانی فریدون جیرانی اکران شد. بعد از دو فیلم «قسم» و «شاه کش»، تصویر مهناز افشار به عنوان یکی از بازیگران اصلی، از پوستر این فیلم هم حذف شد و نکته قابل توجه اینکه به جای او تصویر آنا نعمتی، بازیگر زن فرعی فیلم در کنار بهرام رادان و مهران احمدی روی پوستر قرار گرفت. افشار آن زمان نسبت به حذف تصویرش واکنش نشان داد و با انتشار تصویری از خودش کنار فریدون جیرانی و جمع بازیگران این فیلم در پشت صحنه نوشت: «ولی من خودم رو سانسور نمیکنم، امیدوارم از دیدن فیلم سینمایی آشفتگی لذت ببرید.»
آمستردام | حذف تصویر هنگامه قاضیانی| 1402
اردیبهشت سال 1402 بعد از اعتراضات اخیر و حواشی پیش آمده برای هنگامه قاضیانی، زمانی که قرار بود سریال «آمستردام» به کارگردانی مسعود قراگوزلو در شبکه نمایش خانگی منتشر شود، تصویر این بازیگر از تبلیغات محیطی آن حذف شد. در پوسترهای فیلم تصویر مهدی پاکدل، شهرام حقیقتدوست، مینا ساداتی، مجتبی پیرزاده، مهدی سلطانی و روشنک گرامی به چشم میخورد اما خبری از تصویر هنگامه قاضیانی نبود. این خبر بازتابهای زیادی داشت اما عوامل سریال و خود قاضیانی اظهارنظری در این باره نکردند.
گیجگاه | حذف تصویر باران کوثری | 1402
بعد از اینکه مدیر نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی اعلام کرد اکران فیلمهایی با حضور بازیگران قانونشکن ایرادی ندارد فقط تصویرشان نباید روی پوسترها و بیلبوردها باشد، فیلم «گیجگاه» به کارگردانی عادل تبریزی از مهر 1402 با بازی باران کوثری اکران شد. در پوستر رسمی این فیلم حامد بهداد و جمشید هاشمپور در مرکز توجه قرار دارند و تصویر سایر بازیگران هم در سایزهای کوچکتر دیده میشود اما خبری از تصویر باران کوثری، یکی از دو بازیگر اصلی فیلم نیست. بهرنگ علوی، یکی از بازیگران فیلم به اعتراض تصویر باران کوثری را روی صورت خودش در پوستر قرار داد و نوشت: «دیدم پوستر فیلم سینمایی گیجگاه داره دست به دست میشه اما تصویری از باران کوثری توی این پوستر نیست. با اجازه طراح پوستر و عزیزان سازنده فیلم از حق طبیعی خودم استفاده کردم تصویر باران را گذاشتم روی تصویر خودم باشد تا دستهجمعی رستگار شویم.»
عامهپسند | حذف تصویر باران کوثری و فاطمه معتمدآریا | 1402
«عامه پسند» درحالی اکران شده که دو تا از بازیگران اصلیاش ممنوعالتصویرند و تصویرشان نمیتواند روی مواد تبلیغی وجود داشته باشد. درواقع از بین سه بازیگر اصلی، فقط امکان انتشار تصویر هوتن شکیبا وجود داشته که عوامل تصمیم گرفتهاند همان را هم حذف کنند. پوستر فیلم درحال حاضر صفحهای سفید است که نام فیلم و اسامی بازیگران روی آن نقش بسته است. سهیل بیرقی، کارگردان فیلم اعلام کرده به دلیل ممنوعیت انتشار تصویر فاطمه معتمدآریا و باران کوثری، آنها تصویر هوتن شکیبا، بازیگر مرد فیلم را هم از پوسترها حذف کردهاند. او گفته تلاش کردهاند با حقههای گرافیکی تصویر این بازیگران را روی پوستر بگذارند که امکانش وجود نداشته و نهایتا تصویر همه را از تبلیغات محیطی حذف کردهاند.