پس از مدت‌ها انتظار بالاخره سریال «بامداد خمار» به کارگردانی نرگس آبیار از دوشنبه 28 مهر در پلتفرم شیدا منتشر می‌شود. این سریال از آن جهت که براساس رمانی بسیار پرمخاطب و جریان‌ساز ساخته شده است اهمیت بسیار زیادی برای مخاطبان دارد. بسیاری از مخاطبان متولد دهه شصت و پیش از آن به یاد دارند که این رمان در اواسط دهه هفتاد تا چه حد در مرکز توجه‌ها قرار گرفت و واکنش اهالی فرهنگ و هنر را برانگیخت. خیلی‌ها آن را اثری عامه‌پسند معرفی کردند و عده‌ای دیگر معتقد بودند «بامداد خمار» با آثار عامه‌پسند آن دوره متفاوت است و از منظر سیاسی، اجتماعی و روانشناسی آن را مورد بررسی قرار دادند. هنوز هم بحث و نظر درباره این رمان داغ است و هنوز هم جزو آثار پرفروش ادبی به حساب می‌آید.
به گزارش فیلم‌نیوز، نرگس آبیار دست روی رمانی گذاشته است که سال 1374 منتشر شده و فقط در ده سال اول انتشارش 300هزار نسخه فروخته است؛ رمانی که کارگردان‌های مختلفی کاندیدای ساخت آن بوده‌اند. به بهانه شروع انتشار «بامداد خمار» از روز دوشنبه 28 مهر، نگاهی داریم به اهمیت این رمان در ادبیات ایران.
میزان استقبال از رمان | «بامداد خمار» سال 1374 درحالی توسط انتشارات البرز منتشر شد که تب خواندن رمان‌های عامه‌پسند در میانه دهه هفتاد بسیار تند بود؛ عامه‌پسندهایی که اکثرا طبق یک فرمول مشخص پیش می‌رفتند و هدفی جز سرگرمی نداشتند. در آن شرایط، «بامداد خمار» نوشته فتانه حاج‌سید جوادی منتشر شد؛ رمانی که ظاهرا عامه‌پسند شمرده می‌شد اما به لحاظ محتوا بسیار متفاوت با عامه‌پسندهای آن دوره بود. حاج‌سیدجوانی در این رمان هم ساختار پیرنگی را رعایت کرده بود، هم قلم قدرتمندی داشت و هم در فضاسازی و شخصیت‌پردازی به حال‌وهوای دوره تاریخی زمان روایت پایبند مانده بود. نکته مهم اینکه فضای سیاسی کشور را هم با اتفاق‌های درون رمان همراه کرده بود. به همین دلیل هم حتی افرادی که علاقه‌ای به رمان‌های عامه‌پسند آن زمان نداشتند، آن را پسندیدند و یک مرتبه فروش رمان بیش از اندازه بالا رفت. به طوری که در ده سال اول، 300 هزار نسخه فروخت و درحال حاضر به چاپ 88 رسیده است. نکته جالب اینکه ترجمه این رمان در آلمان بارها به چاپ رسیده و در ایتالیا هم با استقبال زیادی روبه‌رو شده است.
درباره نویسنده | فتانه حاج‌سیدجوادی نویسنده شناخته‌شده‌ای نبود. در سن 50 سالگی بدون اینکه قبل از آن رمان یا مجموعه داستانی به چاپ رسانده باشد و نامش در عرصه فرهنگ و هنر شناخته شده باشد این رمان را نوشت. خودش در مصاحبه‌ای گفته است موقع نگارش این رمان در اصفهان زندگی می‌کرده و پیش از آن داستان‌هایی برای خودش نوشته اما آنها را چاپ نکرده است. بعد از اینکه نگارش «بامداد خمار» به پایان رسیده به تهران آمده و سراغ چند انتشارات رفته است. آنها روی خوشی به این نویسنده ناشناس نشان نداده‌اند تا اینکه بالاخره انتشارات البرز از رمان خوشش آمده و قول چاپ آن را داده. آن زمان حاج‌سیدجوادی فکرش را هم نمی‌کرده که این رمان با چنین استقبالی روبه‌رو شود.
تحلیل‌های سیاسی | «بامداد خمار» در آن دوره به خاطر استقبال فراوانی که از آن شد به عنوان یک پدیده فرهنگی بسیار مورد بررسی قرار گرفت. سوال این بود که چرا «بامداد خمار» تا این حد خوانده می‌شود؟ این استقبال پای تحلیلگران سیاسی و جامعه شناسان را به میان کشید. بعضی معتقد بودند فتانه حاج سید جوادی اثری نمادین در رابطه با ایران دوره رضاشاه نوشته است. درواقع قصد داشته بگوید ایران همان طور که محبوبه با انتخاب خود زندگی‌اش را بر باد داد، مجلس موسسانی که رضاشاه را بر تخت نشاندند هم عملا اختیار ایران را در اختیار فردی نالایق گذاشتند. در بخشی از داستان نوشته بود: «در بیرون از خانه، ایران خود را در آغوش رضا شاه انداخته بود و من در آرزوی یک شاگرد نجار بودم. ایران خیلی زودتر از من موفق شده بود.» خیلی‌ها معتقد بودند داستان محبوبه داستان ایرانی است که تحت سلطه نظام رضا شاه قرار گرفته است.
تحلیل‌های جامعه شناسانه | عده‌ای از منظر جامعه‌شناسی با این رمان روبه‌رو شدند و نوشتند این رمان به بازتولید ارزش‌های محافظه‌کارانه کمک می‌کند و ازدواج طبقاتی را ضد ارزش و خطرناک معرفی می‌کند. در واقع، رمان به جامعه پیام می‌دهد که:«هرکس از طبقه خود خارج شود، نظم اجتماعی را به خطر انداخته و نابود می‌شود.» همچنین بحث‌هایی در گرفت نسبت به اینکه نگاه این رمان به زن از موضع ضعف است و نشان می‌دهد زنانی که در پی داشتن استقلال و قدرت اراده در تصمیم‌گیری هستند شکست می‌خورند و به طور کلی فردی که خود را از جامعه جدا می‌کند چاره‌ای به بازگشت به آن نظام ندارد.
واکنش جامعه ادبی| واکنش نویسندگان نسبت به این رمان متفاوت بود. بعضی نویسندگان آن را اثری موفق معرفی کردند و نوشتند همین که اثری باعث شود مردم به سمت کتاب خواندن کشیده شوند قابل تامل است. اما برخی دیگر بر آن تاختند مثلا نوشته‌اند که در آن زمان رویکرد نجف دریابندری نسبت به «بامداد خمار» مثبت بوده اما هوشنگ گلشیری به شدت از آن انتقاد کرده است. البته بهاءالدین خرمشاهی هم گلشیری را به حسادت محکوم کرده و ماجراهای زیادی حول محور این کتاب شکل گرفته است. حتی جایی نوشته شده که هوشنگ گلشیری و محمد محمدعلی باهم دوئل کرده‌اند و قرار گذاشته‌اند هریک رمانی بنویسند تا به نحوی پوز میزان مخاطبان «بامداد خمار» را بزنند که البته در آن زمان گلشیری «آینه‌های دردار» را نوشته که جزو سخت‌ترین رمان‌هایش است و طبیعتا فروش چندانی نداشته است.
اقتباس ادبی | فتانه حاج‌سیدجوادی در مصاحبه‌ای گفته است که رمانش اولین بار خارج از ایران در آلمان ترجمه و چاپ شده و بعد از آن در کره و یونان و ایتالیا. در ایتالیا به قدری مورد توجه قرار گرفته که پیشنهاد داده‌اند براساس این رمان فیلمی بسازند اما نویسنده موافقت نکرده است چن دلش می‌خواسته اولی بار فیلمش در ایران ساخته شود. ابتدا قرار بود این سریال به کارگردانی امیرحسین عسگری ساخته شود و سپس به نرگس آبیار رسید.
ماجرای رمان | داستان درباره دختری به نام محبوبه است از طبقه اشراف و بالای جامعه که همزمان با تلاطم سیاسی ایران در دوره رضاشاه به پسری نجار و فقیر دل می‌بندد و با وجود مخالفت‌های خانواده تصمیم به ازدواج با او می‌گیرد. محبوبه رفته رفته ارزش‌های خانوادگی‌اش را از دست می‌دهد و زندگی سختی را تجربه می‌کند. او این داستان را در دوران پیری برای برادرزاده‌اش تعریف می‌کند تا واقعیت زندگی را برای او بگوید.
درباره سریال| سریال «بامداد خمار» به کارگردانی نرگس آبیار دومین سریال تخصصی پلتفرم «شیدا» است. در این سریال ترلان پروانه نقش جوانی محبوبه را بازی می‌کند و نوید پورفرج در نقش رحیم نجار ظاهر شده است. علی مصفا نقش پدر محبوبه و لاله اسکندری نقش مادر او را دارد. گلاب آدینه هم در نقش مادر رحیم نقش‌آفرینی کرده است. رضا کیانیان، گلاره عباسی، بهنوش بختیاری و …. هم از بازیگران این سریال هستند. اولین قسمت «بامداد خمار» دوشنبه 28 مهر در پلتفرم «شیدا» منتشر می‌شود.
پست های مشابه :
اولین خبر رسمی سریال نرگس آبیار با انتشار تیزر و اعلام کامل اسامی بازیگران | «بامداد خمار» در سه فصل با یک فوج بازیگر می‌آید
دومین سریال اقتباسی نرگس آبیار آماده انتشار شد | بامداد خمار دوشنبه‌ها می‌آید
در گفت و گو با فریدون جیرانی عنوان شد | نوید پورفرج : «رحیم نجار» بامداد خمار شدم / در سریال جدید هومن سیدی بازی می‌کنم
نگاهی به حال و هوای تیزر سریال «بامداد خمار» به کارگردانی نرگس آبیار | انتظارها بالا رفت
