طول مدت حضور شیرین یزدانبخش در سینما زیاد نبود اما در همین مدت زمان کوتاه چنان تاثیری گذاشت که خاطرات شیرین بازیاش مقابل دوربین از خاطرمان نمیرود. یزدانبخش بعد از 32 سال فعالیت به عنوان کارمند اداره دخانیات، در شصت سالگی برای اولینبار مقابل دوربین رفت. او چنان بازی ملموس و روانی از خود به نمایش گذاشت که انگار سالیان سال بازیگر بوده و حالا این هنر در وجودش رخنه کرده است. با بازی در اولین فیلم سینماییاش، سیمرغ را در دست گرفت و بعد از آن دو بار دیگر هم نامزد سیمرغ شد. از یزدانبخش نقشهای جذاب زیادی به یادگار مانده اما مادرانههای درخشانش بیشتر از همه در جانمان نشسته است.
به گزارش فیلمنیوز، شیرین یزدانبخش روز 4 دی از دنیا رفت و همه را در سوگ خود برجا گذاشت. یزدانبخش از سال 1388 که با «لطفا مزاحم نشوید» قدم به عرصه بازیگری گذاشت تا سال 1399 که آخرین نقشش را بازی کرد، با حدود 30 فیلم سینمایی همکاری داشت. نقشهایش همه اصلی نبودند اما یزدانبخش سعی میکرد در همه آنها بهترین خودش را به نمایش بگذارد. از او چند مادرانه جذاب برجا مانده که باهم مرور میکنیم.
لطفا مزاحم نشوید | محسن عبدالوهاب | 1388

شیرین یزدانبخش اولینبار در شصت سالگی مقابل دوربین رفت و در همان نقطه شروع با نقش یکی از اپیزودهای فیلم «لطفا مزاحم نشوید»، توجهها را جلب کرد. در این فیلم نقش زنی را داشت که همراه همسر بیمارش در خانهای زندگی میکرد. آنها هیچکس را نداشتند و از ورود غریبهها به خانهشان میترسیدند. برای همین هم تعمیرکار تلویزیون را به خانه راه نمیدادند. زن وقتی میدید نوزادی که مرد تعمیرکار همراه خودش آورده، بیقرار است و گریه میکند، دلش نمیآمد بیاهمیت بماند. نوزاد را به خانه میآورد، با مهربانی مثل مادربزرگها تمیزش میکرد و به او شیر میداد. زن که مدتها بود حضور یک نوزاد را در خانه تجربه نکرده بود، نمیتوانست از این نوزاد دل بکند و او را مدام در آغوش میکشید و شمایل زیبایی از یک مادر به نمایش میگذاشت. یزدانبخش چنان بازی روان و ملموسی از خود به نمایش گذاشت که در همان اولین نقطه ورود به سیما برای بازی در این فیلم سیمرغ گرفت.
بوسیدن روی ماه | همایون اسعدیان | 1390

بعد از «لطفا مزاحم نشوید»، شیرین یزدانبخش در فیلم «بوسیدن روی ماه» به کارگردانی همایون اسعدیان نقش زنی به نام احترامسادات را بازی کرد. احترامسادات را میتوانیم یکی از مادرهای ماندگار در سینمای ایران بنامیم؛ مادری مهربان، دلسوز و درونگرا که برعکس دوستش فروغ، احساساتش را در دلش نگاه میدارد و راضی میشود به خاطر رفاقت، از حق مادریاش در قبال پسرش بگذرد و پیکر پسر شهیدش را به جای پیکر پسر شهید فروغ معرفی کند تا پیش از مرگش با دیدن او آرام بگیرد. یزدانبخش در این فیلم فراتر از کلیشههای رایج عمل کرد و تصویری جدید از مادر شهید به نمایش گذاشت؛ زنی که حتی دلتنگی و غم و غصه برای پسرش هم با دیگران فرق داشت. بازی او در این فیلم به قدری واقعی و ملموس از آب درآمد و توانست احساسات مخاطبانش را درگیر کند که برای آن نامزد بهترین بازیگر نقش اول زن از جشنواره سیام شد.
آشغالهای دوستداشتنی | محسن امیریوسفی | 1391

این فیلم روایت یک مادر است که دخترش در جریان درگیریهای سال 1388 دستگیر شده و حال مادر از سوی یکی از دوستانش ترغیب میشود تا برای آنکه دخترش بیش از این به دردسر نیفتد، تدبیری بیاندیشد. در این موقعیت با جمعآوری قابعکسهای قدیمی، خاطرهها برایش زنده میشوند و با برقراری دیالوگ میان اعضای این خانواده که حالا هریک از آنها درون قابل عکس هستند، مادر در نقش میانجی ظاهر میشود. درواقع شیرین یزدانبخش یکجورهایی نماینده مام وطن است؛ مادری که در میانه اختلافنظرها و تضادهای فکری قرار میگیرد. نه داوری میکند، نه دفاع و نه تقبیح. فقط سعی میکند خانواده را با همه اختلافها کنار هم نگه دارد. او نماینده مادرهایی است که با سکوت و ترس از عزیزانشان مراقبت میکند.
ابد و یک روز | سعید روستایی | 1394

یزدانبخش در فیلم «ابد و یک روز» به کارگردانی سعید روستایی شمایلی جدید از مادر خانوادهای پرجمعیت به تصویر میکشد؛ مادری که شاید مشابهاش را خیلی کم در سینما دیدهایم. او مادری بیمار از خانوادهای فقیر است که سربار بچههایش شده و نه کسی از او حساب میبرد و نه در جریان اتفاقها قرار میگیرد. مادر با مواد مخدر بیگانه نیست. برای پسرش محسن شیشه جاساز میکند و وقتی به زندان میافتد با واکر برای مظلومنمایی به کلانتری میرود. او از بچههایش طلب تریاک میکند تا شاید دردش آرام بگیرد و اگر سمیه نباشد، از پس کارهای خودش هم برنمیآید. با وجود همه دردهایی که دارد اما به طور کلی حضور این مادر، با لحن شیرین و حرفهای بامزهاش، به نقطهای برای جبران تلخیها تبدیل میشود. یزدانبخش برای «ابد و یک روز» هم نامزد سیمرغ شد.
عنکبوت | ابراهیم ایرجزاد | 1398

در فیلم «عنکبوت» به کارگردانی ابراهیم ایرجزاد، شیرین یزدانبخش نقش مادر یک قاتل زنجیرهای را بازی کرده. مادری که شخصیتش برگرفته از مادر واقعی سعید حنایی بود؛ قاتلی که این فیلم براساس زندگی او ساخته شد. این مادر با تفکراتش باعث میشد، پسرش روی زنها حساس شود و درواقع حضور تاثیرگذاری در قتلها داشت. او نماینده نگاه خشک مذهبی و خرافهپرستی به حساب میآمد و به شدت روی رفتارهای خشن پسر و نوهاش اثر میگذاشت. درواقع منبع و ماخذ رفتارهای سعید به شکل نمادین از مادرش گرفته میشد. مادری که بعد از فاش شدن راز قتلهای زنجیرهای پسرش، به او افتخار میکرد و پشت کارهایی که انجام داده بود میایستاد. یزدانبخش برای این نقش از قالب زنی مهربان و دوستداشتنی خارج شده بود.





