مروری بر هفت نقش ماندگار کارنامه زنده‌یاد همایون ارشادی به بهانه درگذشت این هنرمند محبوب | زندگی، عشق و سکوت

همایون ارشادی، بازیگر مطرح سینما، سه‌شنبه 20 آبان از دنیا رفت و اهالی سینما و مخاطبان را در سوگ خود نشاند. ارشادی خیلی دیر به جمع بازیگران سینما پیوست اما در همان نقطه شروع در دهه هفتاد به واسطه بازی در دو فیلم «طعم گیلاس» و «درخت گلابی»، بسیار مورد توجه قرار گرفت. او از جمله بازیگرانی بود که به اندازه نقش اهمیتی نمی‌داد و حتی در نقش‌های فرعی هم موفق ظاهر می‌شد. ارشادی علاوه بر فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی، در چند اثر مطرح خارجی هم بازی کرده بود که مهمترین آنها «بادبادک‌باز» بود. او علاوه بر تسلطش بر بازیگری، بیان شیرینی داشت و می‌توانست احساسات مخاطبان را با نقش‌هایش تحت‌تاثیر قرار دهد و در ذهن‌شان ماندگار شود.

به گزارش فیلم‌نیوز، به بهانه درگذشت تلخ همایون ارشادی، مروری داریم بر هفت نقش ماندگار این بازیگر محبوب سینمای ایران.

طعم گیلاس | عباس کیارستمی | 1376

ورود همایون ارشادی به سینما در سال 1373با بازی در دو سکانس از فیلم «کاکادو» به کارگردانی تهمینه میلانی اتفاق افتاد اما بازی‌اش در آن فیلم دیده نشد و اتفاق مهم بازیگری‌اش سه سال بعد به واسطه آشنایی با عباس کیارستمی رقم خورد. ارشادی در مصاحبه‌ای گفته بود که یکبار کیارستمی خیلی اتفاقی او را در خیابان دیده و پیشنهاد بازی در «طعم گیلاس» را به او داده است؛ اتفاقی که خود ارشادی آن را یکی از مهمترین شانس‌های زندگی‌اش می‌دانست. ارشادی در این فیلم نقش آقای بدیعی را ایفا می‌کرد؛ مردی که از ناملایمات زندگی به ستوه آمده و تصمیم به انتحار گرفته است. او هم به لحاظ ظاهری با مختصات این کاراکتر و دردها و نگرانی‌هایش همخوانی داشت و هم با نزدیکی زیاد به نقش، سعی کرده بود جزئیات آن را به‌درستی در بازی‌اش پیاده کند. این فیلم بازتاب گسترده‌ای پیدا کرد و به تبع آن همایون ارشادی هم برای مخاطبان شناخته شد.

درخت گلابی | داریوش مهرجویی | 1376

بعد از «طعم گیلاس»، ارشادی گمان می‌کرد بازیگری برایش تمام شده و قرار نیست به عنوان یک کار دائمی به آن نگاه کند. تا اینکه محمدرضا شریفی‌نیا برای فیلم «درخت گلابی» او را به داریوش مهرجویی معرفی کرد؛ فیلمی درخشان که بار دیگر باعث شد ارشادی مورد توجه قرار بگیرد. ارشادی بازیگر نقش اصلی فیلم بود؛ یکی استاد ادبیات که سال‌ها با مقاله‌ها و کتاب‌هایش توانسته بود اتفاق‌های مهمی را رقم بزند و حالا در میانسالی نمی‌توانست نوشتن کتاب جدیدش را شروع کند. او برای تمدد اعصاب به باغ خانوادگی‌شان می‌رفت و در آنجا با خاطراتی از نوجوانی و عشق اولش روبه‌رو می‌شد. مواجهه مدام با این خاطرات، باعث می‌شد ذهنش رفته‌رفته باز شود و بار دیگر بتواند با احساسات واقعی‌اش به صلح برسد. ارشادی با آرامش همیشگی‌اش، در قامت یک استاد ادبیات در این فیلم بسیار درخشید.

بادبادک باز | مارک فورستر | 2007

یکی از مهمترین اتفاق‌های کارنامه همایون ارشادی بعد از «طعم گیلاس»، در فیلم «بادبادک‌باز»  مارک فورستر اتفاق افتاد. عوامل فیلم بعد از دیدن «طعم گیلاس» به عباس کیارستمی پیام داده و از او آدرس ایمیل ارشادی را گرفته و نهایتا از او دعوت به همکاری کرده بودند. ارشادی در «بادبادک‌باز» نقش پدر شخصی اصلی را ایفا می‌کند؛ پسری به نام امیر که در عذاب‌وجدانی دائمی به سر می‌برد. یکی از ویژگی‌های مهم نقش ارشادی، تلاش او برای قرار گرفتن در قالب مردی افغانستانی بود. او تصویری از یک پدر قدرتمند و منطقی پیش روی مخاطبان می‌گذاشت. ارشادی برای بازی در این فیلم در دو مراسم انجمن بازنشستگان آمریکا و انجمن منتقدان فیلم دالاس‌فورت وورث، نامزد بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد. بعد از این فیلم بود که پروسه حضورش در آثار بین‌المللی شروع شد و در فیلم‌هایی مثل «آگورا» به کارگردانی آلخاندرو آمنابار، «سی دقیقه پس از نیمه شب» به کارگردانی کاترین بیگلو ، «تحت‌تعقیب‌ترین مرد» به کارگردانی آنتون کوربن، «علی و نینو» به کارگردانی آصف کاپادیا محصول کشور انگلیس و … بازی کرد. 

سیمای زنی در دوردست | علی مصفا | 1382

«سیمای زنی در دوردست» اولین فیلم سینمایی علی مصفا بود و به اندازه آثار بعدی‌اش مورد توجه قرار نگرفت اما یکی از نکات مثبت این فیلم، بازی همایون ارشادی بود. ارشادی در این فیلم نقش مردی میانسال به نام مهندس را داشت. مردی تنها که زندگی‌اش بدون حضور هیچ هیجانی ادامه داشت. تا اینکه ورود زنی با بازی لیلا حاتمی به همسایگی‌اش فکرش بهم می‌ریخت. در تمام طول فیلم مشخص نمی‌شد این زن واقعی است یا زاییده خیالات مهندس اما جنس بازی ارشادی و حرکت او روی مرز میان خیال و واقعیت، جذابیت فیلم را رقم می‌زد. او با بیانی آرام و نگاهی عمیق احساسات درونی این شخصیت‌ را خیلی دقیق به تصویر می‌کشید.

ملکه | محمدعلی باشه آهنگر | 1390

در فیلم «ملکه» به کارگردانی محمدعلی باشه آهنگر، همایون ارشادی در نقش یک افسر عراقی متفاوت ظاهر شده بود. او از تصویر کلیشه‌ای افسران عراقی در فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی فاصله گرفته و سعی کرده بود با نگاهی واقعی با این کاراکتر روبه‌رو شود. این افسر، شخصیتی چندبعدی داشت و فردی با وجدان به نظر می‌رسید. نسبت به جنگ و کشتار با تردید روبه‌رو می‌شد و بین وظیفه و وجدان گیر افتاده بود. او افسری کم‌حرف بود اما کاملا می‌شد فهمید از درون با تلاطم زیادی روبه‌روست. نقش ارشادی در این فیلم کوتاه اما تاثیرگذار بود به نحوی که در ذهن مخاطبان آن مانده است.

یک عاشقانه ساده | سامان مقدم | 1390

در فیلم «یک عاشقانه ساده» به کارگردانی سامان مقدم، همایون ارشادی نقش شاطر علی، پدر گندم را بازی می‌کند. شغلش نانوایی است و به عنوان مردی ساده و شریف معرفی می‌شود. شاطرعلی وضعیت مالی خوبی ندارد و ورشکسته شده است. او قول گندم را به کدخدا صفر برای پسر تقریبا عقب مانده‌اش کرامت داده و نمی‌تواند بپذیرد که دخترش به پسر دیگری علاقه‌مند باشد. ارشادی در این فیلم سعی کرده بود از کلیشه‌های رایج شاطرها خارج شود و نقشی متفاوت پیش روی مخاطبان بگذارد. گرچه انتقادهایی به این مسئله شده بود که یک شاطر نباید تا این حد شاعرانه و با کلمات قصار صحبت کند. با این حال حضور ارشادی یکی از نکات مثبت فیلم بود.

تاثریا | سیروس مقدم | 1390

همایون ارشادی در سریال‌های مختلفی هم بازی کرده بود که مهمترین آنها «تاثریا» به کارگردانی سیروس مقدم بود. ثریا به خاطر مشکلات مالی مجبور بود از سرهنگی که به کما فرو رفته بود نگهداری کند. سرهنگ به هوش می‌آمد و از ثریا خواستگاری می‌کرد. ثریا هم از ترس بچه‌هایش مخفیانه با او وارد رابطه می‌شد اما روزی که سرهنگ تصمیم می‌گرفت رابطه‌شان را علنی کند، ثریا با او درگیر می‌شد و نهایتا سرهنگ به قتل می‌رسید. ارشادی در این سریال از شمایل مرد مهربان و منطقی و خوش‌بیان فاصله گرفته بود. مردی کنترل‌گر بود که احساسات ثریا را درک نمی‌کرد و با جدیت سر حرف خودش می‌ایستاد. شمایل مردی حرص‌دربیار را داشت که حاضر نمی‌شد به خاطر علاقه به ثریا از خواسته‌هایش کوتاه بیاید و همین هم بحران اصلی سریال را شکل می‌داد. مدت زمان حضور ارشادی در سریال زیاد نبود اما نقش اثرگذرای داشت.